Щиты потарл соӆтана па ляля яңхам хоят – Валерий Васильевич Пырысев. Ӆув сэма питас вуӆы хотан. Айтэӆн ащеӆ пиӆан Кев пелка касӆыяс. Щаӆта Овкурт ашкулаян утаӆтыяс. Па еӆӆы нумас понас утаӆтытыя. Ун Тюмень воошан няврэмат касты утаӆтаты вера етшаптас. Ёхи манты пора ёхтас па ашкулая рупатты ӆоңты. Щи еӆпи нумас понас – оӆаңна мосаӆ солтана яңхты па щи юпина рупатты. Щиты ӆув сахатӆ Мужи воош военкомата ёхтас па такан ястас – «Ма соӆтана манты уратӆам!». Ван хатӆап тыӆащн 1993-мет таӆн Мужи воош эӆты ӆув соӆтана китса.

– Ашкуӆаян па университетан утаӆтыман ма иса яма ӆохан хухатӆисам, ухаӆ шоппи морт арат наварсам. Юрңат вусам. Сишн нумас понтсам ямшак, юраңшак тахаята соӆтана манты. Пуӆңаватн па ястасаям карты-юш соӆтана китӆаям. Номпсэм шакас… – нумаӆмаӆ Валерий. – Щаӆта Пуӆңаватн яӆпа леккаратн  вантсаюв, медосмотр вус. Щи тумпина инщассаям маты касапсаята ма яңхсам. Хуӆантсаям па ун леккарн юраңшак тахая китты ястасаям. Щит – спецназ МВД. Манох аматсам! Хоӆна ант уятсам муй арат щита ӆаварт питаӆ.

Еӆӆы Валерий Пырысев Новочеркасск вооша, хота ДОН – дивизия оперативного назначенияя хоща питас. Щита яма тармасты па юращты мосмаӆ. Кросс хухӆас, турникан 40-пуш нох восамтыяс, иса муй мосаӆ кентат верас. Мохты спецназа ханштаса. Ӆувеӆ этаӆтам юпина ар-сыр касапса лотата вохты па китты питса. Лаварт кев-шуп нох аӆамман камн-пуш нох питыӆыяс.

– Таӆ шуп хащамн инщассаюв хой ӆытӆ краповый вурты мил тайтыя. Хой щимащ мил тайӆ, щит меет юраң соӆтана ӆуңтасӆат. Ма па хольмаң-кем хоят так нумас версув – муң юраң соӆтанат, муң вератӆув! – потарӆ Валерий Васильевич. – Па щи ӆэщатыты питсув. Кашң хатӆ ям нумасн ӆэщатысув, утаӆтысув.

Вунщ тыӆащ 1994 таӆн краповый вурты милт ураңн касты па юращты питсат. Йи лота ярсот соӆтан ёхатсат. Кашң хоята ӆаварт бронежилет, ӆаварт шлем па пушкан ӆуматтыса, аратӆ хус киӆа. Валерий щи порана айшак вус, волаң нёхи ант таяс, хутьяң киӆа-кем туп. Нумасаты муй арат ӆаварт ӆув ӆаңкарӆаӆа паватсаӆӆы. Ищипа ӆув такнумас понас еӆӆы мантыя. Нумасас па хун хоӆна щимащ кум шитаӆ.

Касты ураңна нэман верам полоса препятствий, атом ӆаварт юшат. Юшӆ йиңкаң, вощӆахаң, самең тахаят эӆты верам. Щи ӆаварт юш манты вератсат туп вет хоят. Щаӆта щи метам рувн мохты еӆӆы китӆаят катхощъяң километра кев юш хуват хухаӆты. Камн ӆуң пора, шеек руваң хатаӆ, шаңкйиңк каварты хорпи – щи арат хухаӆты ӆаварт. Воӆӆы юрӆы питӆа, шаңкйиңка ӆыӆӆаӆа. Щи юпина мохты паӆ хот ӆыпия мосмаӆ хуңхтыя, щаӆта щи юпина пушкан лосытты-акатты, кеши йи лота туңа ёваӆты. Меет ӆавартаӆ хоӆна еӆӆы уӆмаӆ. Хаӆты унты метамн мосас юращман кутарматы кимет соӆтанат пиӆан.

– Ма соӆтана манты еӆпина кикбоксинга яңхсам. Сишн кутарматы вер уятӆам, хома мосаӆ ямашк рэскиты, – ястаӆ соӆтанэв. – Катхощъяң минут юращсув. Кат раунд по 4 минут муң кутӆувн кутармасув. Кимет хащм няӆ минут ма ещаӆтэм няӆ юраң, краповый вурты мил тайты соӆтан, этсат. Ӆув сютчаман уӆӆат. Ма муй арат вератсам, катӆассам, ёхӆы пуӆка масам. Касты вер етшам юпина юрӆы ракатсам. Йи юраң солтан сэмӆ востыя ювмаӆ. Ищипа ма вурты краповый мил шитсам! Номпсэм ям, щи арат ӆаварт эӆты йисам. Еӆӆы хоӆна ӆавартшак уӆмаӆ.

Валерий группайӆ эӆты туп хуӆам хоят щимащ мил шитсат. Щиты, меет юраң соӆтанат Северный Осетия па Чечня нэмпи мувата китты питсаят. Щита щи порана ляль вус. Сусн 1994 таӆн Чечня мувн, станица Ассиновская хоща рущ соӆтанат ӆойсат. Бамут нэмпи вош ураңна ляльсман, младший сержант, пулемётчик Валерий Пырысев мушмаӆӆа. Ёшӆ нёӆн хойӆа.

Муң шоши хон мувев аратыман па шавиман ураңн Валерий Васильевич Пырысев орденом Мужества юкантам. Ӆуңн 1995 таӆн ёхи ёхтас. Ин ӆув Ӆапатнак воошан уӆ па рупатӆ. «Ассоциация ветеранов боевых действий Ямала» хоща ханштаман уӆ. Пора-пораян ияха актащиӆат па ям верат верӆат.