Тампуш ӆув 30 таӆ сэма питам хатаӆ поснтаӆат. Щи таӆат сыс Россия хун мувев ӆоватан ар тахаята яңхиӆысат

Там хащам ӆапатан Овкуртан ӆув ун концерт версат. Концертаӆ «Щаня ёх арат» нэман понмеӆ. Щи хатӆ кеша па куртат эӆты мояң хоятат нэман ёхатсат.

«Щаня ёх» районэв ӆоватан кашаң ай куртыенан па веӆпасты тахаятн уйятӆаят. Меет ай куртатн шеек самаңа ӆаваӆӆаят. Ун каш верты лотатн ищи уйятӆаят. Ямал мувев ӆоват ищи ар тахаята яңхиӆысат. Ин там ванан ӆув Москва вош яңхсат па щита «Овас опаль тут» («Сияние Севера») нэмпи конкурсан арисат.

Ванхатӆап тыӆащ 1993 таӆн «Щаня ёх» сэма питсат. Щи порана Овкурта ёхтас Надежда Егоровна Лонгортова. Ӆув тохи утаӆтаты етшам юпина рупатая китса. Диплом щирн ӆув «руководитель хоровых коллективов».

– Утаӆтаты етшасам па ма Овкурта китсаям. Ма рут мувем Катравош, сикуш ёӆн хащты утчисам па ащемн ястасаям рупатты манты. Щиты ма катьрна Щаняя ёхатсам, – нумаӆмиман потарӆ Надежда Егоровна. – Ёхатмемн, вантыӆам, щикем хорам щюняң мув па ям хоятат уӆӆат. Ӆухас нэңӆам иса ху сая мантсат па ма туп рупатаем такан тайсэм. Еша пора хащас па Семён Гаврилович Лонгортов пиӆн уйтатсам. Щиты Овкуртан хащсам. Инты унты ияха уӆӆаман.

Ӆув ӆапатхосьяң таӆ каш верты хотан рупатас, па щаӆта няврэмат энмаӆты воспитателя утаӆтыяс, па еӆӆы интернатан рупатты питас. Ариты вераӆ ант ёрэмасӆы. Ӆув нумасты питас муя па ханты ясңеван шимаӆ ариӆа. Щиты, олңа няврэмат ияха актас па ариты питсат. Еӆӆы па уншак хоятат ёхтыӆыты питсат. Щиты щи «Щаня ёх» нэма питсат.

– Районэв ӆоватан ариты яңхты питсув. Хота ӆован, хота тракторан, – потарӆ Надежда Лонгортова. – Меет оӆаңн ияха уйтантыты па ариты питсат: Федосья Ивановна Дьячкова, Мария Александровна Ковалёва, Вера Макаровна Нензелова па Евдокия Александровна Тыликова. Щаӆта 1996 таӆн, Зинаида Александровна Иванцив муң хощаев ёхтас. Кашң нэ ариты вер тумпина туса ёнтасӆат. Сишн хорам ханты сох ёнтыя шек ӆаварт антом вус.

Щиты Надежда Егоровна нумасӆаӆ еӆӆы манты питсат. Аршак хоят ариты питсат, энамты ёх па вана ёхатсат. Ӆув ханты арат ханшты па ияха акатты питас. Щиты 2015 таӆн этас сборник «Щаня ёхан арат», хота ветъяң молтас ар ияха акатман уӆ. Ин Надежда Егоровна пенсияян уӆ па сютчаӆ. Кум шитман каш верты хота яңхаӆ па ариты нэңат пиӆан уйтантыяӆ. Ӆув хощаеӆ яңхам эвие Олеся Белова (Талигина) ищи няврэмат ин ияха акатмаӆ па ханты арат ариӆат. Ариты группаяӆ «Тутые» нэмаӆӆа. Олеся па ин «Щаня ёх» пиӆан ариты ӆойамтыяӆ.

Еӆӆы па «Щаня ёх» ияха актыӆыты питас Евдокия Александровна Тыликова. Ӆув 2009 таӆ эӆты па 2017 таӆ унты уккеӆ тайс.

– Ма Утвошкуртан сэма питсам. Овкурт ашкула-интернат ештаптасам па еӆӆы Пулңавта утаӆтыты мантсам. 1971 таӆн ёхӆты Овкурта ёхатсам па няврэмат утаӆтаты питсам па щикут ариты ӆойӆыты. Яма нумӆэм хоты муң пиӆэвн арисат Владислав Петрович па Римма Иосифовна Конкины, Павел Иванович па Светлана Серафимовна Тыликовы, Галина Николаевна Пугурчина, Владислав Андреевич Лонгортов па Марина Иосифовна Куртямова, – ястаӆ Евдокия Александровна. – Меет оӆаң пуш, хун хув районэв ӆоватна яңхсув ищи яма нумӆэм. Щит 1994 таӆ, муң 14 концерт масув. Яңхсув куртата па вошата, щит – Асов, Питӆор, Лорвош, Васьёханов, Ёханов, Хашкурт, Вандиязы, Шиянпухар, Кельчиас па Унтсоӆкурт. Щи таӆ товийн па Щаня ёхан хуват нохӆы яңхсув Нымвошкурта, Утвошкурта па Овоӆаңкурта. Щи тумпина вуӆы тащ хотата ищи яңхиӆысув. Ӆорвош районэв тумпина хоӆна ар-сыр мувата яңхиӆысув: Ямальский па Приуральский районат, Пулңават, Саранск, Омск па Тюмень нэмпи вошата.

Ин па «Щаня ёх» сэвс хоща уӆ Галина Гавриловна Артанзеева. Ӆув 2017 таӆ эӆты ӆув пиӆаӆн рупатӆ. Щи тумпина ӆув каш верты хот кущая уӆ. Ӆув ищи айтэӆн яма арияӆ па якаӆ, тумранан ётты хошаӆ. Йинтап ӆув ёшаӆн ищи туса навратлияӆ па хорам ернасат этӆат. Галина Гавриловна самаңа рупатайӆ верӆаӆы. Ӆув онтасн «Щаня ёх» ар тахаята яңхиӆыӆат па ариӆат, ханты мир уӆапса камн тахаятн этаӆтыӆат.

Щи тумпина «Щаня ёх» хоща хоӆна кимет хоятат ариты яңхӆат, хой юхатшак тохи ӆоңас. Щит Таисья Ильинична Рохтымова па Ирина Ивановна Лонгортова (2010 таӆ эӆты), Джамиля Григорьевна Батманова па Людмила Емельяновна Рочева (2019 таӆ эӆты), Дина Эрнстовна Конева (2018 таӆ эӆты), Олег Потпот (2022 таӆ эӆты).

– Кашң хоят хой «Щаня ёх» хоща ӆоңман уӆ шоши мувеӆ, ханты ясңеӆ, уӆапсаеӆ па опращӆаӆ самаңа тайӆыӆаӆ. Сишн щи ӆув там лота ёхтыӆӆат, потермиӆат па аремиӆат, – ястаӆ Галина Артанзеева. – Манэма шек ям па умащ ванты па хуӆанты хоты ӆув ариӆат! Ат па еӆӆы ищиты тумтака ойаңа, пищаңа уӆӆат!

Ванхатӆап тыӆащ 22-мет хатаӆн Овкурт каш верты хот тэӆыя хоятан ёхатса. Хоятат умащӆыман хорам арт хуӆантсат па такан ёшпат сэңксат. Щи кеша рупатты ёх ар юр понтсат концерт ӆэщатты ураңна. Хой ёнтасас, хой яӆап арат па якат утаӆтас. Кашаң хоят ӆув верӆ туңа-щира ӆэщатас.

Меет оӆаңна ёхтам хоятат ям тынаң ясңат потарсат па мойӆапсаят мойӆасат. Мужи вош эӆты куща ху Ильшат Фагимович Хамидуллин мойӆапса мойӆас. Ӆорвош район ассоциация «Ямал – потомкам!» лаңкар ху Дмитрий Ильич Тарагупта ищи таӆтэӆн ант ёхтас. Ямкурт эӆты ищи ариты нэңат ёхтыӆысат па мойӆапса мойӆасат. Департамент культуры эӆты па мойӆапса ясаң китам. Ӆорвош район куща Олег Николаевич Попов эӆты кашң ариты нэңа мойӆапса китам – охшамат. Тамара Александровна Пырысева мойӆапса ар па ясаң ястас. Ӆув ханшам арӆаӆ ищи «Щаня ёх» ариӆӆаӆ. Емельян Кириллович Куртямов ӆув тус ёшӆаӆн ӆэщатом киш эӆты ан мойӆас. Па хоӆна ар хоятат мойӆапсаят мойӆасат па ям ясаң потарсат.

Щиты яма, няхман па ариман сэма питам хатӆэӆ «Щаня ёх» поснтасэӆ. Ат па еӆӆы ӆув сыяң арӆаӆ манӆат. Ат па там иты кимет сэма питам хатӆат па емаң хатӆатн ияха уйтантыӆат!