(Оӆаң шупаӆ 6-мет лопасн)

Мосьнэ – сит лэнь эви, нэмоӆты ант хошаӆ верты, туп хорамаңа ӆуматӆиты хошаӆ па хатӆ хуват ётман па полсь верман шушиӆимаӆ.

Каркам ханты ёх рупата каншсат, ӆытсат нови тась шавиты, вой веӆты, хуӆ веӆты яхты. Лэнь ёх атаңхатӆ туп монсь монсьмеӆ, рупата пеӆа тышь.

Турм эви Порнэ каркам ёх пеӆа таӆмаӆ, ӆэнь ханты ёх ликан этмаӆ. Ситы си тыйсат Поръёх па Мосьёх. Поръёх – сит Порнэ сама рахты ёх, Мосьёх – нуша лэнь ёх, ёш ёваӆман инты унты си шушиӆиӆат, рупа- та ант тайӆат. Мосьёх атом сэман вантты питсат Поръёх пеӆа.

Поръёх па Мосьёх кутаңа уӆты питсат. Нум турм хотна уӆапса ӆаварта йиты питас, Ӆапт-Нур-Турм-Аси хот ермата йиты питас. Порнэ мосьёхат ликан этты питса. Турм эви нэмтыты питса. Атом хоят верам полсь там хатӆ унты си хоят кутан ул. Няврэмат паӆтаптыӆаит:

– Куль-ими си йиӆ, порнэ–имина си катаӆӆаин! Ехи юва!

– Сит хоят атом ясаң, – Юван хиӆэӆ аяӆта нёхтамаӆ сахат, ястас Киршка–ики, – Наң хиӆые поръёха луңтасӆан.

Еӆӆы хуӆантаты! – ястас ун Нёрапса-Ики, – Мосаң инты унты хантэт Нум-Турм хотан ӆуӆан усат…

Йимоӆтына Нум-Турм-Аси турм хот ов пелки пуншас, – еша хуӆэмаман, Лар-Хиӆы потар еӆӆы тус, – Ханты хоятат иӆӆы вантыӆат.

Шеңк ун сярс кутапан ханты хоятат шияӆысат ай восты мувсюк па шееңк аматсат. Си мувсюк Айвошпай нэман нэматса, инты унты хоятатан ситы си айӆӆа. Емаң мувсюк оӆты вуӆы хорпи, ӆув оңатӆаӆ – сякалэң сумт похаӆ иты ӆойӆат. Ӆув сэмйикӆаӆ – ай Ӆонсь ӆор. Нэвуӆы хоӆӆиты сый этра хойӆ. Ӆапт-Нум- Турма сясяӆ.

Вер ситы уӆмаӆ, моӆтыки, ӆув нёӆыям суюваӆ нох вуйм па Паӆвош (Пельвош) курта китам. Си ай суюв мойӆам Пальдин рута. Таӆта-еӆӆы нэвуӆы мойӆыӆа Аляба рута. Си рутъёх эӆты ма аньтем Екатерина Архиповна Аляба – Айӆапа уӆ. Хоятат ситы потартысат: Пальдин рут па Аляба рут – рутьёха ӆуңтасӆат, нэ туты, ху верты ант рахӆ. Няврэмат, нумаӆн си потар! Там исн, хоятатан ант уйтӆа си вер. Айвошпай – сит емаң мувсюк, сита хот омасты, мув хирты ант рахӆ, ёшен пувӆаӆ, курен мушмаӆ.

– Хохтэм луңан си Ӆонсь ӆор нох сораӆ? – Юван ай пох исьмас, – Ма уйтӆэм!

– Яна, яна, Ӆонсь ӆор нох сораӆ, – Унтари похаӆ нох воӆитас, – Туп сорен сойм хасяӆ, Ӆонсь ӆор курн рахӆ шоппи вуншты.

– Ханты хаӆась унт питарн омасӆ, – Карикуры нюхмас, – Сишн си сорнен сойма нэ- матса.

Ехан-Ов куртан уна ювам пырсь хоятат хоӆна нумӆэӆ, хоты катра саран-ики Айвошпайн сумат похаӆ иӆ сэвармаӆ, па юхпулат тута аӆмаӆ. Си вер ма иси шеңк яма нумӆем.

Ханты пирась-икет саран-ики пеӆа ястымеӆ:

– Ант рахӆ емаң сумт похаӆ сэварты! Ем аӆ рувта!

Ӆув ант эваӆман, ун няхан няхмаӆ. Конев нэмпи саран-ики хув нупат ант таймаӆ, хуӆмет таӆ сайн ёшӆаӆ-курӆ нох пувӆамеӆ па пармаӆ. Саран-ики ем рувтас па сишн си Лапт-Нум-Турм- Аси карэк ювтас. Кат пох эӆты и пох антом. Хотаӆ инты унты таӆты омасӆ. Меняӆ няврэмӆаӆ пиӆан Мужи воша касӆас.

Ханты хоятат инты унты потартылыт:

– Энамты няврэмат ем аӆ рувтаты! Омасты Емаң Мува аӆ кетма, няхен сорӆ! Иңкен, мувен сялитман таяӆн, си порана нуша вер ант ёхатаӆ! Унта-ки манӆаты – вой веӆӆаты питӆан, иңкаа-ки манӆаты – хуӆ веӆӆаты питӆан. Няврэмат, шавияӆн омасты Емаң Мув!

Ӆапт-Нум-Турм-Аси турм хот ов ӆоп тухарсаӆӆы. Ханты хоятат шеңк хоӆӆиты питсат, уӆапсайеӆ мет вевта- ма иты питас. Атӆ-хатӆ хоятат ӆув кутӆаӆан ляватты, кутармиты питмеӆ. Рупата ант тайӆат, туп ям ӆэтот ӆэсат па оӆсат.

Лапт-Нум-Турм-Аси симось номас верас:

– Ханты хоятат иӆ эсаӆты мосӆ, мосаң омасты Емаң Муван сюняңа уӆты питӆат!

Нум-Турм-Аси турам хот ов па си пеӆки воськасӆы. Нумаӆта шеңк яма ныса, хоты Айвошпай хося энмаӆ вурты мурх, восты торн, хорамаң юхат. Турам эви – Порнэ мурхсэм ураңан мет оӆңа иӆ навармас. Сярс кутпа ракнас. Порнэ юпина иӆ рыйты питсат поръёх, сяӆта монсьёх, унт воит, хуӆат

– Хоты уӆты питӆат ханты хоятат си шеңк ай мувсю- кан? – Нум-Турм-Аси шеңк хошемас, – Ун сярс кутапн иса си хаӆӆат!

Хоятат иңка рыйсат, усьтты ант хошсат, увты питсат. Нум-Турам-Аси нумаӆта ёвӆас сорам мувсюңкат. Таӆта еӆӆы кашаң рут ӆув мувӆот тайты питас. Кашаң рут ёх ӆув мувсюңка си усьты питсат.

Туңӆор нэмпи курта усьсат Ребась Айна рут. Хоятат потартыӆат, пырась ики ай нэ тувмаӆ, сишн си лув нэматса Айнэ, юхат аяӆты питса Айна. Ребась опрась нэм юхатшак шитаптас, хоятат паӆ рэп ӆоңаӆан уӆты питсат, сишн Ребась опрась нэм тайты питас. Ребась Айна ма асикем, сясем хуват.

Инты унты Туңӆор нэмпи ай куртан Ребась рут уӆ, пырсь икет верам ӆуң хотат омасӆат. Иснявус ант тайӆат, хотӆоңаӆн кат пусаң ус тут тайӆат. Сит исъёх мутра. Ребась Айна рут ёх хуӆ веӆман уӆмеӆ, рых па мурх восьсат. Ёш тась шависат.

Ас питарн, паӆ нохаръюх иӆпина омасаӆ Няняң курт. Сита инты унты уӆӆат Сэвӆы (Севли) рут. Сит шеңк нуша ёх, маттаки сэв ант таймеӆ, сишн си нэмтыӆаит Сэвӆы, русь сирн сит Бескосые.

Катра тасяң ёх сэв таймеӆ, ханты нэңат иты. Хой шеңк тасяң ху, ӆув сэваӆ меет хув, хой шимаӆ тась таймаӆ, сит ван сэв сэвмаӆ. Муя Няняң курта нэмтам? Сишн си, маттыки, си куртан Сэвӆы рут нэңат хулаң нянь, вурнянь, ӆыптаң нянь, рыхнянь верыӆысат. Катра сита Русь хонъюш ун Ас хуват манмаӆ. Саранат, русь хоятат си хонъюш хуват яхмеӆ. Пулңават вош эӆты Муши вош унты пормас таӆам, арсыр ӆэтот, ӆанты хират тувамат. Сэвӆы ёх тынасмеӆ си ёх пиӆан, хуӆы хир сахат пелатмеӆ ӆанты хира, сишан си нэңат нянь верты хошмеӆ. Сэвӆы ёх шеңк тусаң ёх уӆмеӆ, шеңк туса хошмеӆ верты юх хот, тусаң пасанат нялэт, юх анат, хуванат. Ан-сун тыныман си уӆмеӆ.

(Еӆӆы па уӆ)

Ханты лопас ӆэсятас Иван Сандрин.
Хорат масат: Нина Егерь, Андрей Озелов, Алексей Озелов, Галина Лобанова па Мария Куртямова.