Восьсис Михаил Иванович Ануфриевлӧн серпасъясӧн петкӧдчӧм
Видзӧдлыны Лорвож районлысь мичсӧ Михаил Иванович серпасъяс пыр, токо медводз лунӧ, сентяб 24-ӧд лунӧ, воисныс сизимдас морт гӧгӧр. Код из дэйдит, выставкаыс восьса октяб 23-ӧд лунӧдз. Петкӧдчӧмыс шусьӧ «Велӧдысь. Велӧдчысьяс». Мыля асьыныс рэбитаясныссӧ выставка вылас ыстӧмась и Михаил Ивановичлӧн велӧдчысьяс: Николай Романов – сыа серпасалiс Лорвож пелеслысь гербсӧ, Сергей Аляба – серпасасьысь, уджалӧ округса ремесленнӧй керкаын, Евгений Аляба –Россияын нималана серпасьысь. -Ныа менум пыр мӧд муясысь водзасьӧм вайӧныс, висьтоолоныс кытчӧ да кудз ветлалiсныс, – юксе миянкӧд велӧдысь. Мыжыса культура шӧринын, кытӧн мунӧ выставкаыс, позе и босьтны листбок, кытӧн рочӧн гижӧма
Михаил Ивановичлӧн олан туйыс. Михаил Иванович быдмис ыджыд семьяын. Чужлӧма Восяховоын. Челядьсянь лепитӧма да рисутчӧма нин. Челядьдырйи зэй уна турун ытшкӧмась горбушкаӧн да ай-мамлы ортсасьӧмась.
– Сэк иг пӧнимайтӧ, мый позе висьтооны ог мӧд либӧ узьны мӧда. Мамыд карӧ, сичкӧ и тэ каран. Айыд кӧ висьталic, мыйкӧ тшӧктiс – ми лэбим. Бӧрдны позис куш чойнумлы, детинаяслы – из. Менам бабӧ, Мария Ивановна, пыр мӧдiс, мед ме серпасалi да пуысь кари. Сылы вӧлi дельнӧй мый ме лепита или кара. Гашкӧ сыйӧн, мыля вокъяссӧ ёнджыкӧсь вӧлiсныс, а ме мед слабейджык да думайтiсныс медум велӧдча. Дзолянам ватага виси, сэк унаӧн висялiсныс, уна челядь куалӧмась. Ме бара жӧ эча абу кулӧма. Машӧ баб пӧимен да ульлёлӧн вердӧма. Миян челядьдыр из вӧныс,кудз ӧнi, бур больничаяс, челядь лагеръяс да садъяс. Кӧрталасныс челядьсӧ, медум пачас оз сотчи, а ӧнi кӧрталан кӧ пуксьӧдасныс. Чача сетасныс, няньчуп (някурка) вомад сюясныс – со тэныд и садик, – казьтылӧ люмъялiгмоз Михаил Иванович.
Кор сюрӧма Михаил Иванович школаӧ рэбитны, сэсся рисуйтны нин абу вӧлӧма ыжда кадыс.
– Тайӧ серпасъясыс гижӧмась меӧн, мед челядьлы петкӧдлыны или челядькӧд ӧтчӧдз. Кудз серпасалысь, ме думайта, зэй ыжда иг состоитчи. Мый сэсся, ме ог жалейт, мый сыдз олӧмыс менӧ нуӧдiс . Олӧм чӧж ме любитi тайӧ уджсӧ. Ме радла, мый сы мыттӧм мортлы туй петкӧдлi, мыйӧкӧ велӧдi. Сы мыттӧм бур морт петiс, велӧдчисныс, босьтiсныс профессия. Олӧмӧс сэтчӧ пуктi – велӧдны челядь. И код ӧнi дажӧ оз нин рэбит, ме звӧнитала и висьтоола, мый нылӧн выйим сям и ми уна велӧдчим таӧ, мый озко усьны олӧмын и колӧ рэбитны. Выйим велӧдчысьяс код рэбитӧныс школаын, садъясын. Катравожын рэбитӧ Коля Романов, зэй бур резчик. Керкаас мастерскӧй карӧма, куш ӧбессӧ кольӧма ӧшӧдны.
Керкаын тэ он вермы рэбитны – исыс зэй вына. Ме сыйӧн и гуашьӧн рэбита, мыля маслоыс сетӧ ис. Керкаын абу бур сэтшӧм материалӧн уджооны. И лыӧн, и пуӧн он вермы керкаын карсьыыны, – шуӧ серпасасьысь.
Михаил Иванович нелямын во дорӧ сетӧма школаын рэбиталы. -Челядь велӧдӧмыс зэй сьӧкыд, коркӧ ин дэйдит и сёйлыны. Менам челядь мастерскӧйын вермисныс войӧдз пукооны да карсьыны, ӧнi челядь мӧдджык, киӧн оз любитныс вӧрны, куш телефонӧ юрсӧ сюйӧныс, – шуӧ велӧдысь.
Вит во нин кудз петӧма пенсия вылӧ да мунӧма школасянь. Важ школасӧ дзимлялӧмась, а сэтӧн вӧлӧма мастерскӧйыс. Сыйӧн ӧнi карӧ-гижӧ керкаын.
– Ме рисуйта медчасӧ тӧӧнас, кор ыллаын лёк погоддя и он мун вӧрӧ. Кор ылла вылын бур, пыр кытчӧгӧ мунан. Ог висьто, мый ме бур кыйсьысь. Менам Василий вок вӧлi, сыа миян охотничайтiс семьяанум. Кыис и ош, и лола, и дзоля яг олысьяссӧ. А ме школаын вошалi ӧторни: урокъяс, мастерскӧйын, челядькӧд сёрнитчӧмъяс. Челядьяскӧд ми пыр каток карлiм, – казьтылӧ Михаил Иванович.
Велӧдысьлӧн серпасъяс вылын унджыкыс пемӧс, морт да пемӧс. Михаил Иванович серпасалӧ, мый аддзӧ и кылӧ. – Кор ошкыд нападитлас ӧтпырысь, сэк сэтшӧм впечатленньӧ коле, мый он вунӧдчи никор сыйӧ, сыдз паметяд и коле. Уна оллӧ, мый йӧз тӧӧнас дядьнумӧс, ошсӧ, кыпедӧныс и лёка кӧлыясныс, оз бура сюрныс, ранитасныс, сыа дурмас и ставыслы лёк ло, – юксе серпасасьысь.
Лола буран вылас чеччӧма серпас.
– Тайӧ забыль Восяховоын вӧлi. Мужык вӧлi водзнырас петӧма сылы, лолаыс бергӧдчӧма да войӧдӧма сы вылӧ. И вот мужыкыс ӧтор бӧк вылас карсьӧма-мальчанас, а лолаыс кокнас нӧйтӧ сыйӧоз вермы судзӧдны, сэсся мӧдорбӧкнас карсьӧма мортыс да войӧдӧма. Челикыс вӧлӧма джуджыд и лолаыс абу сетӧма лёкыслы лоны. Сэсся пыысянӧ воис, а яис ставнас лӧз мортыслӧн. Менум сыйӧ висьтолiсныс и ме гижи тайӧ серпассӧ, кудз ныа берчӧныс, – висьтолӧ Михаил Иванович.
Тӧднин, Михаил Ивановичлӧн выйим творческӧй планъяс и сыа микеднум юксис. – ӧнi ме мӧда рисуйтны тавося вӧлӧм помлась. Кудз Восяховса мужыкрӧд лолакӧд Об вылын аддзысьӧма. Сылӧн вӧлӧма позян кабала лыйны лола, но пищаль ордын абу вӧлӧма. Ныа бабаыскӧд пыжӧн мунӧмась. Тшӧктӧма гӧтырыслы няртла силыяс лолаыслы шыбитны зэй ыджыд лола вылас. И ме мӧда рисуйтны, мый бабаыс сэтшӧм смел – няртласӧ шыбитӧ, а мужыкыс сы сайын пукалӧ тшӧктӧ. Висьталӧныс, лоласӧ берегӧдзыс кыскӧмась, но лолаыс вынаджык вӧлӧма и вермӧмапышйины, – шуӧ серпасасьысь.
Ми кӧсъям, мед Михаил Иванович и водзӧ, радуйтiс миянӧс мича серпасъясӧн и ми ветлiм некымын во мысти выль выставка вылӧ.
