Став чачаыслы коз вылын аслас местэ Медся вылас югъялiс пыр вит пома кодзу. Козлысь лапъяссэ мичэдiсныс ас карэм гирлянда-бусы. Вэлiныс и часыяс, кодзуяс, керкаяс.

И сiдз, коз мичмӧданторъяс – сыа быдчема мыгэра чачаяс, пемэсъяс, йӧз. Коз вылӧ эшӧдлiсныс и юмооторъяс, фрукты да эрек. Медводдза коз мичмэданторъяс, стеклӧысь шаръяс, вэлӧмась Саксонияын 16-ӧд нэмын нин. Мэд источник серти, медводдза чачаяс карӧмась 1848-ӧд воын Тюрингияса Лауша местэын. Сы пэра козсӧ мичэдлiсны яблӧкъясэн, а кор вэлӧма яблӧклэн лёк урожай, карӧмась стеклӧысь шаръяс. Бэрвыджык лоиныс быдчема пэлӧс чачаяс.

Миян странаын выльвося чачаяс медводз вощемась карны дэраысь, кос турунысь, уна рӧма лентаысь, а бэрвыджык – бумагаысь да фольгаысь. Стеклӧысь чачаяс сёрджык нин лоиныс. Россияын медводдза производство, кэн карисныс стеклӧысь выльвося чачаяс, восьтӧмась 19 нэмын Клин бердын. Тонъя лунэ сэн медся ыджыд предприятие – «Ёлочка».

Энiя кадэ вед коз вылэ эшаланторйыс уна, а важэн сыкэд вэлi быдчэма история.

1928 во вылын сэветскэй странаын из кучыныс пасйыны Выль восэ да Рӧжэствосэ. Сы пэра некутшэм выльвося коз из вэ. Выль пэлӧс чачаяс из лоныс, унджыкыс – керкаын ас киэн карӧм. Сӧтшэм чачаясыс, висьталам, бумагаысь зонтикъяс.

1935 воын «Правда» газетын юортiсныс, мый странаын гаж кежэ челядьлы колэ лэсьӧдны уна сюрс коз.

1936-1953 воясас Сталинлӧн кыяс серти, хоккей – сыа бур, кучисныс лэдзны хоккеистъяс манера чачаяс. Сталин радейтiс и «Цирк» кино. Америкаса циркачка да сылэн негритёнок пи помлась картина снимайтӧм бэрын выльвося козъяс кучисныс мичамедны «ватнэй» негритёнокъясӧн да циркса геройясӧн.

1937 воын медводдзысь лэдзисныс выльвося стекляннӧй шаръяс.

Сы пэрасянь уна ва визытiс. Ми тавося олананум козсэ вермам мичэдны быддчэма пэлэс югыд, мича чачаясэн да робкачан биясэн.