Там емаң хатл кашң хоятан ӆаваӆӆа. Меет такан вуӆы шавиты хоятат марэмасаят

Районэв ӆоватн хув тамщ ун емаң хатӆ ант верыӆыса. Хуӆамӆэм таӆ хащамн, хун хоӆна яӆап коронавирус нэмпи муш антом уӆмаӆ, щи порана Мужи вошна хоятат актащисат. Щи пораят хащсат, вуӆэң ёх еӆӆы уӆӆат па тащӆаӆ шавиӆат. Хувн ӆув рутӆаӆ, ӆухасӆаӆ пиӆна ияха ант уйтантысат. Мосаң щи ураңна тампуш шеек ар вуӆэң ухӆат касты ёхатсат. Хуӆам таӆ-сыс вуӆэң ухӆаң отӆаӆ яма утаӆтамеӆ.

Касты па гуляйтты еӆпина тащ хотатн рупатты ёх леккар хотата китыӆысаят. Щита ӆув леккаратн вантсаят, мосаң муй молты каши. Хой пеңкӆаӆ тумтака ӆэсятас. Хой мосты портунат ханшӆтас. Вер ар. Етнапелка, айкер тыӆащ 25-мет хатаӆн каш верты хотан ун собрани верса. Хота тащ хотатн рупатты ёх ӆув семьяйӆаӆ пиӆн Ӆорвощ районэв куща пиӆн уйтантысат па туңа-щира потремисат. Хой муй вер па ясаң тайс, иса Олег Николаевич Попов пеӆа потремисат. Ищи тахаян мойӆапса нэпекатн мойӆасаят ун хоятат, хой уӆтэӆ хуват хув тащ хотатн рупатсат. Щи юпина каш верты пора ёхтас. «Ма самем арийӆ…» – щиты ястаӆ Тамара Александровна Пырысева. Па яна щи ӆув щикем хорам арт ханшаӆ па арияӆ. Щикем умащ хуӆанты. Ӆув пиӆаӆн «Хатӆ най», «Щаня ёх» па «Ӆорвош нэңат» туса еӆ аремисат. Вуӆы тащ хотатн рупатты ёх ольмман хуӆантсат па ищи хой уятӆ арт арисат.

Кимет хатаӆн, аӆаң, Мужи вош хулатн хорамаң вуӆэң ухӆат этты питсат, щит «Аргиш района – Аргиш Ямала». Нийӆхус вуӆэң ухӆат хорамаңа сэман ванты умащ ураңна ӆэщатамат. Щи арат мосмаӆ юр понты, ётты па каратты, шеек ям! Нэңат кутн меет хорам нэңат ухаӆ ӆэщатмаӆ Ольга Валерьевна Куртямова. Ёх кутн сэман вантман меет умащ ухаӆ – Роман Эдуардович Лонгортов ӆэщатмаӆ.

Емаң хатӆ щи поснтаты питса – туняӆ таӆатн вуӆэң ухаӆн навраӆтыман нох питам ёх Виталий Озелов па Ольга Максарова Россия хон мувев флаг нох аӆамсэӆ.

Ар каш верты лотат ӆарпиӆысаят

Муши вош Ас питарн ун хар ӆэщатам хота вуӆы хотат ӆонщамат. Тэӆыя каш верты лотат ӆэщатамат. Хой муй ӆытӆ щит рахас верты. Няврэмат ураңна ётты каш верты лот «Юный оленевод». Щита ванан тус ёшатн верам нёхрам пормасат ӆарпиӆыман пасаната понамт. Рахас яма вантыя по мосыт пормас ӆутты.

Музеян рупатты хоятат ищи ар каш верты лотат ӆэщатмеӆ. «Якты хот» емаң хатӆ эӆты этаӆтысат па потарсат. Щита рахас нянь войт ӆэщатты. Вуӆы хот ӆонщмеӆ хота йи пелак ӆэщаметӆ ханты щирн, кимет пелак – саран щирн. Хот ӆыпиян мояң хоятат шайн инщӆтымеӆ. Камн па шеек ун шай каварты пут понам, нэмӆ – самовар. Кашң хой потапса веритас эпӆаң шай инщты. Щи лот щиты и нэмтса – «Шай инсьӆув!». Хой марэмаса – «Ис пора ёнтапсат» – хоща яңхас па щита пора хайс. Щи сыс таӆаң хатӆ ханты, саран па рущ ясңатн каш верты ёх арисат. Шеек умащ ус хуӆанты па ванты.

Щи тумпина нэңат ӆув кутӆаӆн кассат хой меет «Тус ёшаң нэңа» питаӆ. Щиты ӆапат нэ ӆувеӆ этаӆтасэӆ. Ӆув потарсат ӆув эӆтыӆаӆ, хоӆща ӆув уӆӆат, ӆув семьяйӆаӆ эӆты. Этаӆтысат муй хорпи хорам ваят, тупрат, сахат, моӆщаңат па кимет мосты пормасат ӆув ёшӆаӆн ёнтсат. Хоятат умащӆаман вантсат щи арат хорамат пеӆа. Жюри па йи нумас понман ястасат муя па Татьяна Петровна Озелова «Тус ёшаң нэ»: ӆув ёнтам сахаӆ па вайӆаӆ катра хоты нэңат ёнтсат ищи щиты ёнтман уӆӆат па катра ар арияс.

– Ма нох питты тамащ вантапсаян воӆӆы нумас ант тайсам, аӆ этаӆтысам муй хорпи пормас па хоты ма ёнтлам, – ястаӆ Татьяна Петровна. – Муң ханты нэңат аршак рупатӆув, шимаӆшак потарӆув. Сишн тамщ вантапсаятн ар хоят кутн еша еӆапсам потарты, ешӆам тарыты питсат.

Касапса щи питас

Касапса лот ар верам ус. Хой муй касты верн юр понты веритас щитн юращас. Меет умащ вантапса щит хун вуӆэң ухаӆн хоятат навраӆтыӆат. Тампуш меет ар вуӆэң ухаӆ. Няӆъяңкем-пуш вуӆэң ухӆат касты ӆэӆамтысат.

– Кашң таӆ ма вуӆэң ухӆэм касты тахая кирыӆыӆэм, – ястаӆ Герман Лонгортов. – Ма уӆтэм хуват тащ хотан рупатӆам па вуӆыӆам яма уйтӆыӆам. Тампуш ямшак отӆам пирысӆам. Вантӆэв хоты манӆат. Иймем ищи там ухаӆн ӆэӆамтыяӆ.

Туп йи ухаӆ ёхатӆ па мохты кимет ухаӆ еӆӆы аӆ китӆа, ӆонщ туп пуӆыйӆ. Энамты ёх уншак хоят эӆты ёхи ант хащӆат. Щиты Василий Максаров яма навраӆтыяс па хуӆмет местая ханамтас. Ястаӆ олңаӆ яма хуӆантас уккеӆа. Ӆув айтэӆн тащ хотан энмас, сишн щи вер яма уйтӆаӆы. Еӆӆы нумасты ант мосас хота рупатты. Мохты пастуха рупатты ханшӆтыяс яйӆ иты.

Станислав Рохтымов ищи айтэӆн вуӆы хотан энмас па мохты ашкула етшам юпина хотан рупатты хащас. Аңки-ащи вер еӆӆы туты мосаӆ. Ӆув катмет тащ сельхозпредприятие «Мужевское» хоща рупатаӆ.

– Ма вуӆыӆам нэман гуляйтты еӆпина пирысӆам. Вантысам маты вуӆэм ямшак, матэм ант кирӆэм. Ин там йис вуӆыӆув воша ант тутӆыӆув па ӆув еша хурыӆат. Машнаят па ар хоят эӆты паӆӆат. Мосаң щи ураңна оӆңем еша ювра таӆас. Ван кутан ӆувеӆаӆ мосӆат воша тутӆыты, щи порана утаӆӆат. Ин там ухӆэм хоӆна апщема маӆэм. Мосаң ӆув моӆты местая ханамтаӆ, – нумасӆ Станислав Юрьевич. – Ухӆэм нэман кентат версэм, навраӆтыты ураңна. Иса хуӆ юх эӆты.

Яна па ӆув хоты нумасас. Ӆув апщел Мария Рохтымова ищипа мойӆапса шитас. Вуӆэң ухаӆн навраӆтыман хуӆмет места уймаӆ.

Меет ай ёхт кутн Валера Лонгортов. Ищи навраӆтыман ӆэӆамтыяс.Ӆув веӆщи ашкуӆа эӆты етшас па мохты хота манас. Ӆув ащеӆ Эдуард Ильич па ун ащеӆ Илья Ефимович ищи тащ хотатн рупатсат. Хоӆна ӆув пиӆэӆн яйӆаӆ Эдуард па Роман рупатӆат.

Кашң таӆ касты вуӆэң ухаӆ кирыӆыяӆ Андрей Пугурчин. Ӆув туняӆ Овкуртан нох питас. Па щи еӆпи ищи арпуш камн-хорпи касапсаятн нох питыӆыяс. Тампуш па олңаӆ ёхӆы керамс па нох воӆыйс.

Ӆув юпеӆн ӆэӆамтас Виталий Озелов. Туса кирам вет вуӆыйн ӆув вот иты туса. Сора ёхӆы ёхтас па меет сорашк кимет ухӆат эӆты. Сишн лудв оӆаң местая питас.

– Вуӆыӆам нэман щи еӆпи ӆэщатты питсыӆам. Пора-пораян ут хуват навраӆтысам. Оӆңем утаӆман уӆ. Туняӆ таӆат эӆты ӆувеӆ нох кирыӆыӆэм. Касты вер ӆув яма уятаӆ, – потарӆ Виталий Николаевич. – Тампуш ма вет вуӆы кирсам, олңем лыпащты наврас, няӆ отэм ухаӆ таӆсат. Щиты яма тыйс. Хоты олңен манты питаӆ щиты пелакӆаӆ манӆат. Тампуш яма тыйс.

Меет тынаң мойӆапса ӆув шитсаӆӆы – ӆонщ хоп. Хуӆам таӆ хащамн ӆув квадроцикл шитыӆыяс. Щит иса мосты пормасат. Таӆн ӆонщ хопан тащ мохаӆтыӆан, ӆуңан па квадроцикалн кев урт хуват ӆэӆамтыӆан.

Виталий Озелов семьяйӆ пиӆн Надым воша яңхсат хота ищи округев ӆоватн вуӆэң ёх емаң хатаӆн кассат. «Кочевая семья» нэмпи вантапсаян ӆув иймеӆ па няврэмӆаӆ пиӆн кимет места шитсат. Щит шеек ям.

Нэңат кутан ищи морт-кем арат вуӆэң ухаӆ касты ӆэӆамтысат. Щит няӆхощъяң ухаӆ. Меет сорашк навраӆтымаӆ Валентина Рохтымова. Ӆув ин пенсияян сютчиман уӆ па ищипа туса уккеӆ тайты хошаӆ.

Мохты, вуӆыйн касты етшам юпина кимет касапса. Ӆохн хухаӆман меет сорашк усат Андрей Пугурчин па Максим Талигин. Андрей Пугурчин хув тэӆн ӆохн нох питыӆыял. Надым воша яхман камтса пуш нох питыӆыяс.

Нэңт кутн меет сорашк хухаӆмеӆ Любовь Талигина па Мария Рохтымова.

Эдуард Лонгортов хуӆам пуш навармиман хой хувашк, ухаӆ шоппи наварман па тынщаң ёваӆман иса нох питас. Ӆув туп хуӆмет таӆ тащ хотан рупатӆ. Щи еӆпи ашкулаян айтэӆн касты лотата яңхиӆыяс.

Сишн ӆув кентат нох питас. Юращман юх катна таӆман па катӆасӆыман юращман Петр Артеев меет юраң уӆмаӆ. Катхощъяң ёх хоят ӆув нох таӆсаӆы па иӆ перымасӆы.

Щиты каш верман па касман емаң хатӆэӆ поснтасэӆ. Щи рувн тащ хотаң ёх кимет таӆ уйтантыты уӆты уӆӆат. Ин па ӆув Кев пеӆа касаӆты актащиты питсат. Еӆӆы ат туматка уӆӆат па рупатӆат!