Там ханты нэ Валентина Даниловна Вакуленко (Тырлина) пилн Муши вошн Ӆорвош районан «Ма Лорвош мувем» емаңхатӆ маном порайн ущ тыӆащн уйтантысом па потрэмасом.

Арсыр ванлтопсаятн па уйтантопсаятн ямсыева оша версэм, муй щирн ӆув ханты арат хорасаңа арыӆыйс, туса па хорамаңа ханшом стихотворенияйт ияха актащом хоятат еӆпийн ӆуңтас. Щи вераӆ ураңан ӆув уӆопсайӆ эӆты айкеӆат вусом па тамиты иньщассэм:

– Валентина Даниловна, мата куртан сэма питсан, айтэӆн усан па эномсан?

– Ма Хашкуртан Ӆорвош районан хуӆ па вой веӆпасӆаты хоятат хоща сэма питсом па эномсом. 1964-мет таӆ вуш эӆты па 1983-мет таӆ унты Горки вош ашкоӆа-интернатн усом па утаӆтысом. Нииӆмет классэм етшоптомем юпийн Пулңават вошаң медучилищайн ай леккара утаӆтысом. Ая уӆмев порайн, ванта, ар щирн ёнтсув. Щи ёнтопсаятн ӆапкайн тынасты нэңа усом. Щаӆта леккар хота ки ёнтсув, щит ма иса кашаң пуш каши муй мушат тайты нэңа ювантысом. Щиканща ант па нумассом ай леккара питты па еӆӆы хоятат муш верат ямаӆты. Ащем, ванта, шеңк ӆаңхас, ӆуӆан ма еӆ уӆты-хоӆты щирэмн леккара ат утаӆтысом. Ӆув ясаңӆаӆ щирн, ашкоӆаем юпийн ма медучилищая утаӆтатыя щи мансом.

– Щи утаӆтаты тахаен етшоптомен юпийн, муйсыр леккар хотн па рупитсан?

– Училищаем юпийн Аксарка вошаң районной польница хотн ай няврэмиет отделенияйн усом па 10 таӆ сыс рупитсом. Щи порайн ай па ун леккар нэңат щиты ма рупатаем эӆты потартсат: «Ӆув кашаң няврэм поӆщаңат ямсыева нох муңхаӆ, кашаң пох па эвие вощхемаӆ. Щи верӆаӆ онтасн ай хоятатн па шеңк мосман тамхатӆ унты тайӆа!»

– Валентина Даниловна, муй щирн еӆӆы пеӆа наң уӆты-хоӆты верэн манас?

– Имоӆтыйн яём ики сорма питас. Щиканща ӆув эӆтайӆ эви па пох шукащтыя хащсаңан. Щи порайн, ванта, ма эвем ищиты ашкуӆайн утаӆтыйс. Щаӆта па опека тахайн рупитты хоятат щи няврэмат манэма масат. Ма ӆыеӆ энмаӆсом. Па туп хуӆом таӆ сохнас, хоты и ай похн па опека эӆты масаём. Ӆув нэмоӆты ясңа мет оӆаңан ант па хуӆантас. Тамхатӆ щи похлэңки ёӆн арсыр вератн манэма нётӆ, яма ашкуӆайн утаӆтатыя питас, нарасӆаты па якты тахайт шеңк самаңа тайӆ. Щиты ма шукащты няврэмат энмаӆсом па уӆопсаем ӆэщатсом.

– Ин там ёхи хащом таӆатн наң мата тахайн уӆӆан па муйсыр рупата тайӆан?

– Аксарка вош Приуральской район эӆты ма хувн рут мувема ёхатсом, Горки вошаң коррекционной ашкоӆа-интернат хотн ай леккара рупитӆом. Пенсияя щукаш ханшӆтыйӆсом па рупатайӆы ант па уӆӆом.Арсыр классатн утаӆтаты няврэмат муш верат вантӆум па артаӆаӆум.

– Валентина Даниловна, хун па наң арсыр стихотворенияйт ханшты питсан?

– Куш ай пораятн, куш ашкуӆайн па медучилищайн утаӆтыман, ма иса ант па нумассом, хоты матты щосн стихат ханштыя питӆом. Юхат, хун 35-мет таӆа питсом, вельщи стихотворенияйт ханшты номасн ёхатсаём. Мет оӆаң стихэм юпийн кимет от ханшсом. Щаӆта па моӆтыкем арат ӆэщатсом. Имоӆты ишан нумастыя питсом, мата хоята хутты ма стихӆам мосмитӆат. Щи ураңан еӆӆы щи ханшты верэм иса хайсэм. Хун 50-мет таӆа йисом арсыр стихотворенияйт яӆпа ханштыя питьщасом. Тухаӆ порайн иса аттые стихотворенияйт ханшӆом.

– Щи стихат наң рут ясаңан муй рущ щирн там йисн хорасаңа ӆэщатӆан?

– Ма ханты па рущ ясңатн муң мувев-йиңкев па хуӆаң-ӆантаң Асэв эӆты ямкем ар стихат ханшӆом. «Ма куртыем» эӆты вером арэм наңена ӆуңатӆэм:

– Ма куртыем ӆоньщан питса,
Ма куртыем ӆоньщан лаңкса.
Ищи, матты яӆоп сахан,
Ищи, матты лэпак милан.

Ма хоятӆам ар хуӆ веӆӆат,
Ма хоятӆам ар вой веӆӆат.
Куртыеван тумтак уӆӆув,
Номсыеӆув еӆӆы туӆув…

Владимир Енов потремас.