Мария Ёлтышева

Мӧдэд юкӧн. Медводь юкӧнсэ гижысь помлась верманыд лыддьыны колян номерас

Пӧльыштіс кокньыд тӧӧру, туруныс по жнитчис, топ нин турун сиясыс гусен сернитэныс ас костаныс кутшӧмке гусятор йылысь. Микул Вань видзедліс Васюганка вылэ – лӧньӧма юыс, а вед кымын гуся думъяс сыа видзэ. Ваыс ӧні абу уна, да и ар нин матыссе. Вӧлі вояс: лун и вой волісныс кирпичла ыджыд баржа катерьяс. Война бӧрын нин. Гырысь йӧз воисныс, Москваысь ӧтпыр вӧліныс, да шуисныс пӧ кирпич завод тані карам. Этікыс на костысь кольччис – Москва Иванэн шуисныс. Сійӧ ставныс – код ӧтлаын кодьысис, нооліс, сёй визьлаліс. Сэсся кыпедісныс пуысь, метр судтакымын, ыджыд тшан. Ныыбабаяс ноолісныс нӧсилкаӧн сёй, а мукедыс кизертісныс ваӧн да гудралісныс кӧмтэм кокнаныс, бур кӧмкотыс из вӧӧ да. Бӧрвыджык кык вӧлӧн кучисныс гудрооны, кытшӧн ветлалісныс. Лун и вой коліс рӧбитны нюльӧг сёй артмытэдь, медум гароотан чунь гӧгӧрыд да, не ӧтік чӧздэма из вӧӧ. Дась сёйсэ ноолісныс дёля сарайӧ, вунділісныс сутугаӧн и тэчлісныс формаясӧ. Кос кирпичсэ ноолісныс нӧсилкаӧн пачӧ, куим лун донӧдлісныс – татшӧм кирпичыс из нин чег.. Дась кирпичсэ лента пыр лӧдзисныс креж уу сарайяс, а бӧрвы сӧӧтісныс баржаӧ. Этік кирпичысь мынтісныс ӧтік ур, и нажӧвитэм могысь йӧз унджыкӧн ноолісныс. Рӧбета бӧрас тӧрмасисныс видзвылэ, ӧд быдӧнлэн вӧлі аслас оомӧс.

Турун пуктыны вошйылісныс пыр Иван лун бӧрын. Туруныс сӧк небыд, да и чӧскыд дука. Водан луд вылэ , паськедан киястэ, и топ юрыд гӧгӧр мунэ. Татшӧм чӧсмасянтортӧ мӧсъясыд радейтӧныс – кушӧдз сёйӧныс. Видьясыс медчасэ бадь костын вӧліныс, сэтчэ и тӧлыс из польыштлы жар дыръя. Ытшкылісныс бура: турун си из кольлы пу дорас.

Мутӧ ассьыд радейтны, лелькуйтны колӧ, сыа миянтэ вердӧ. Микул Вань и челядьсэ таӧ велӧдіс. Кӧкьямыс ныы-пи сылӧн. Быдмисныс, да мамыскед тшӧтш пыр видзвылэ ветлісныс. Гажа вӧлі сӧк ны горзӧмысь. Ыджыджык челядьяс из кольчыныс гырысьясысь да сералісныс дёляяс вылас, суӧдӧй пӧ. Сэсся и нукьяс лоиныс. Важэн нин ныы –пиыс паськалісныс, быдӧнлӧн аслас олӧм, но гожэмнас пыр этла чукарченыс, век волӧныс ортсыштны. Сиктса йӧз Ваньлысь пыр юасеныс, кодӧс пӧ челядьсьыд медджык радейтан. Да кыдзи найӧ оз гӧгӧрвоныс: киад дас чунь, кӧть кутшӧмэс дойдан, ӧтмозни висьӧ! Сідз жӧ и ныыпитӧ оз позь юкны.

Микул Вань видзӧдліс вагаддьӧсь, воясэн чордӧма ки вылас. Чуньясыс сьӧкыд рӧбэтасьыс важӧн нин оз веськооныс, но вынныс колема на.

«Колӧ чечыны да ветлыны ортсыштны гӧтырлы мӧссэ лысьтыгас, турун нӧб на колӧ вайны и»,- думыштіс мужикрӧд. Сьӧлӧмсэ мыйкэ бара топедіс… Пӧльыштіс кокньыд тӧӧруу, и ваыс серласис. Кодкэ моторсэ заводитіс, баракэ, кутшӧмкэ чери кыйысь мӧдӧдчис кулӧмьяссэ визьлыны. Микул Ваньлӧн ведраас лооя чериыс легны кучис. Юр весьтас ёрта-ёртныссэ чуксалӧмэн лэбисныс юсьяс. «Кутшӧм бур»,- шуыштіс Микул Вань. Киыс плеть моз ӧшӧдчис, видедласыс суутіс югьялысь шонді вылын, но олӧма морт нинӧм нин из кыы ни аддзы.