Быд керкаын виччисныс бур юор ваяна дёля куим пелеса письме

ХХ нэм вылын мед сьӧкыдэн вӧлі Ыджыд тышыс. Быд во май 9 лунэ став страна пасйэ Ыджыд Вермем лун. И быд во сыа ылэджык мунэ 1945 воыс.

Письме – историческей документ мортлы, код олэ 21 нэмын, бурджыка висьталас Ыджыд тыш помла.

Письмеясыс, код вӧліныс воӧмась Ыджыд тыш дыръя, ӧніэдь на видзӧныс мукед йӧзыс кудь реликвия.

Солдатлэн письмеыс – сыа ас синмен Ыджыд тыш алддзысьлысьяслэн, ныа оз вермыныс кольны быд арлыда мортсэ сьӧлэм вӧрзедтэг. Ныа лоозедэныс интерес ас семья дорэ, семья чукарэ, а сідз жэ Отечество важья олӧмэдз.

Миян солдатьяс вӧліныс прӧстэ йӧзэн и ас кужэмлунъясэн. Ныа быдтісныс нянь, велӧдісныс йӧз, видзисныс скӧт, олісныс кӧрдорын – прӧстэ, олісныс ас му вылын, радейтісныс, быдтісныс челядь. Но этпыр мирыс вежсис, бергетчис…

Ыджыт тышыс янсэдіс семьяяссӧ, гудраліс иӧзыслысь олӧмсӧ. Ми эні тӧдам Ыджыд тыш помла книгаясысь, киноясысь да мый касьтылісныс вдӧваяс да челядьяс, код олісныс сы пӧраас. А нӧшта позе сыйэ ставсэ лыдзыны письмеясысь, код тон колема музейясын да мукед семьяясын. Вед никод из тӧд, воас дона морт керка бӧр или пуктас юрсэ бӧкевей му вылас. Быдэн виччис сэтысь юор. Сы пӧраас юорыс вермис воны куш дёля гумага вылын, код вӧлі гартэма куим пелеса письмеэ. И куш сыйэ виччисныс мамьяс, бабаяс, челядь и тав рӧдвужыс. Сыа вэлі донаэн мед тӧдны, мый мортыс лойя. Зэй вӧлі сьӧкыд, кор из локныс письмеяс Ыджыд тышысь, полісныс, мед мортыс из вош ли из вӧ вийема.

Ыджыд тыш дырья уна сюрс йӧз муніныс фронт вылэ. Бабаяссэ, челядьяссэ, тарикьяссэ ысталісныс ыджыд каръясысь, вӧлэсьтясысь, кӧн муні тышыс. Уна йӧз сэк вежисныс ассьыныс олан местэныссэ. Став надеяыс вӧлі куш пошта вылӧ, код ортсаліс адзыны ёрта ёртныссӧ – тылын и тыш вылын.

Быд лун фронт вылэ муніныс сюрсысь унджык письме. Этік тӧлысьнас Гӧрд армияас локтісныс 70 миллионысь выыті. Керкаын солдатьяссэ вичисныс мамъяс, бабаяс да челядьяс, кодьяс вочча гижисныс и пыр виччисныс сэтысь бур юор. Мед ыджыдэн вӧлі фронтовикыс письмеяс керкаысь. Ныа кыпедісныс руныссэ, выннысэ солдатлысь. Нёль во муні тышыс! И письмеясыс сетісныс надея, мый вермаласныс врагсэ и выльысь тавыс аддзысясныс.

Мый помла думатчис солдат, кор мыкырчема письме вылас тӧрмасигмоз гижис керкаас – аймамыслы, бабаыслы, челядьяслы? Тӧднин, медводз семья помла, ёртьяс помла…. Сыа тэрмасис висьтооны ас радлун йылысь, кор сылы вӧлі бур и шог, кор бӧкас гылаліныс ёртъясыс. Мед ыджыд могыс сэк вӧлі бурӧдны сьӧлэмныссэ рӧдыслысь, висьтооны, мый лоя да дзоньвидза, тышкасе врагъяскед и мый бӧр воас керка вермалысен.

Медводзын быд солдат думатчіс ас рӧдвужъыс помла: лояӧсь ли дзоньвидзаӧсь. Вед быд письме вошйе кыясэн: «дона маме», «менам рӧднэйяссӧ», «дона менам челядь».

Быд письмеын мукедыс касьтылэныс ёртъяс помла, кодкед тшӧтш дорйысеныс, кодъяс нин бырӧмась, и зэй ыджыд мог бырӧдны врагсэ. Сідз жэ позьӧ тӧдмооны, мый ныа карӧмась бой водзнырас.

Письмеясыс вӧліныс дженьыдэсь. Уна бычемасэ гижны из позь, мед письмеыс из сюр врагъяс дорэ и ныа из вермыныс гӧгӧрвоны.

Фашистьяс зэй бура тӧдісныс мый сэтшэм кутны кианыс письме керкаысь и фронтысь. Карисныс ставсэ мед письмеясыс из вооныс адрес кузя. Ныа сотісныс поштаяссэ, жугедлісныс телефон линияяссэ. Сыйэн страна пасьта вӧлі лӧсьӧдэма полевей пошта. Зэй сьӧкыд вӧлі служитны военнэй почтальонэн.

Из кокньыджык вӧлі вӧсьыны почтальонъясэн и тылас. Медча сьӧкыдыс пыртны керкаӧ похоронка.

Быд письмелэн аслас история бур и лёк. Вӧлі мукедысь и сідз, кор бур юор, мый рӧднэй морт лоя и дзоньвидза, уна сюрлі сёрджык сьӧкыд казённэй конверт. А мамьяс и бабаяс нетпыр из веритныс похоронкаыслы и уна воӧн вичысныс дона мортсэ.

Мыттэм бы во из коль, кудь бы из вежсьы олӧмыс, миян нетпыр оз коо вунэдны Ыджыд тышсэ, код ваис уна гӧрэ да синва.

Солдатскей куим пелеса письмеяс, кудь снарядъяслэн торъяс, висьталэныс томьяслы, мый письмеясыс – сыа баражэ враг водча Вермем. Ныа – вуджанин, код этлалэ 21 нэмын олысьсэ, ныкед, код дорйысис вир кисьтана биас и вайӧдіс Ыджыд Вермем лунсэ.