Хуӆ веӆпасӆаты ёх емаң хатӆ кеша юкантам потар шупев понӆэв

Туняӆ таӆн ущ тыӆащ соханты кемн Муши вошн Лорвош районан маном «Ма Ӆорвош мувем» емаң хатаӆн усом па рупатаем ӆэщатты щирн сыр-сыр айкеӆат каншсом. Щи порайн Зинаида Васильевна Шиянова (Кельчина) пиӆн уйтантысом па потрэмасом. Там нэңев Ӆорвошн сэма питас па айтэӆн щита энмас.

Юхат 1984-мет таӆн кутоп ашкуӆа етшоптомаӆ юпийн ики верас. Щитэӆн па икисакңан китомтак ӆын уӆты хуватн хуӆ веӆпасӆоман рупитсаңан. Хун па Зинаида Васильевна 45-мет таӆа йис, ӆув щутщаты пенсияя манас.

Щи вер эӆты айкеӆ туты нэңем тамиты щи манэма потартас: «Иикем пиӆн и хоп кутоп мотораң хопевн муң ӆуң тыӆщат сыс кашаң пуш 20-кем тонна арат хуӆ государствая кат хатнэху юкана мийӆысув. Ин куш икема еша ищи кеншак хуӆ мощаттыя. Ванта, и хоят щирн ӆув там таӆатн туп 10-кем тонна арат хуӆ маты верытл».

Зинаида Васильевна тамащ айкеӆ верас, хоты ӆын иикеӆ пиӆн няӆ няврэм энмаӆтсаңан. Ӆув тамхатӆ хоӆыева уна муй хоттэӆ хоятаңа йисат па арсыр тахаятн рупитӆат.

Щаӆта мин потрэмасман, муй щирн па мата вуш эӆты ӆув «Ӆорвош нэңат» якты-арыты тахая яңхтыя питас. Зинаида Васильевна нюхмас, хоты 2002-мет таӆ вуш эӆты щи таха кущая уӆты нэңан Маргарита Константиновна Шияновайн щий вохса. Мет оӆаңан ӆув иса арсыр ханты мир арат арысат, мата отат якты-арыты тахаеӆ хоща щи порайн усат. Юхатшак яӆпа лэщатом «Ван рутат» емаң хатӆа Муши воша ёхатсат. Зинаида Васильевна шеңк яма кашаң якты-арыты хотн арыём ханты арат оша верас па щимащ номасн щи ёхатса, хоты ӆувеӆа моӆты яӆоп арат ханштыя мосаӆ. Катра вуш эӆты ханты нэңат туса верантты па ёнтасты хошсат. Зинаида па яма ёнтасӆ. Имоӆтыйн ёнтасты пораяӆн нумаӆмас, хоты ӆув уна ювом похаӆ уртащты вер туңматас па щитаӆ эӆты ханты ар ӆэщатас.

Щаӆта щи «Ма Ӆорвош нэ тус арыем» араӆ ӆув якты-арыты хота яңхиӆыты нэңата ванӆтасӆы па ямсыева ӆув еӆпеӆн арэмасӆы:

– Ма Ӆорвош нэ тус арыем,
Ма Ӆорвош нэ ясңем так!
Эви ма щи уртаӆыӆом,
Ясңием-ки ханоптаӆ,
Потрыем-ки щий рахтаӆ!
Тыӆащ эви иӆ ант вуӆэм,
Хатаӆ эви иӆ ант вуӆэм.
Ещаӆт йиты ям эвием
Кат ёшэмна апаӆмаӆэм,
Ям ясаңна потартыӆэм…

Щитэӆн нэңӆаӆ нох аматсат па кашащсат щи арэӆ еӆӆы мир еӆпийн арыты. Юхат Зинаида Васильевна иикеӆ апщи уртащты Кунават мува яңхас па щата ӆувеӆа нэ тус. Тамхатӆ щи хоттэӆ ёхат хоща няӆ няврэм ямсыева уӆ па энмаӆ. Щи вераӆ ӆув ищиты ханты ара версаӆы па щимащ нэмн араӆ масӆы «Воӆӆы ма». Ин щи ар ясңат ӆув тата манэма хорасаңа арыйс:

– Ай Ӆорвош нэ, хон итыя,
Лорвош кутпа омсаӆтымаӆ,
Хуӆом ёх аӆ таиӆымаӆ,
Хуӆом мень нэ тутӆиӆымаӆ…

Зинаида Васильевна ясңат щирн, ӆув иикеӆ хуӆом яй таймаӆ. Мет ун яйӆ икия Зинаида Полуй ёхан эӆты мень тувмаӆ, кутоп яяӆа – па Щаня ёхан эӆты мень нэ мощатмаӆ па мет ай апщеӆа Кунават эӆты нэ уртащмаӆ.

Мосаӆ ястатыя, хоты Зинаида Васильевна Шиянова ёхи хащом таӆатн 10-кем ханты арат верман тайӆ. Ин ӆув арӆаӆ па кашаң пуш «Ӆорвош нэңат» якты-арыты хотн арсыр ай куртатн па ун вошатн Ямал мув ӆоватн самаңа тайӆайт па арыӆайт. Щимащ ошаң-щащаң нэңат Ӆорвош мувн тамхатӆ уӆӆат!

Владимир Енов потремияс.

Шимӆаң рут мир ёх емаң хатаӆ пиӆн!

Ешак най хоятат, ханм ёх па ханм нэңат! Ун емаң хатӆ ар сыр мир кутан, шоши мир хоща ёхтас. Еша уӆты хольмаң таӆ, хун муң поснтаты питсэв тамащ Емаң хатаӆ. Шоши мир, атэӆ тахайн уӆты хоятат ямашик ат еӆӆы уӆ – щит ураңан тамащ Емаң хатаӆ верса Организация объединённых Нация хоща хув порайн. Там хатаӆ вантӆэв – ханты, уръех, саран, охаль мир муң округев, районэвн кутӆаӆн яма уӆӆат. Государства эӆты, округев, районэв эӆты нётапса тайӆат. Емаң хатаӆ онтасн ястаӆув: тумтака ат мирэв уӆ, ойңа-пищаңа, нуптаңа! Тумтак ёш, тумтак кур!

Председатель Шурышкарского филиала регионального общественного движения «Ассоциация КМНС ЯНАО «Ямал – потомкам!» Дмитрий Ильич Тарагупта.